قارچ یال‌شیر چیست ؟
قارچ یال‌شیر (قارچ لاینزمین) (Lion’s Mane) با نام علمی قارچ هریسیوم (Hericium erinaceus)، این قارچ اسامی متفاوتی در کشورهای مختلف دنیا دارد، از جمله قارچ ریشو و یا پام پام (Pom Pom) در انگلستان، قارچ جوجه تیغی (Igel Stachelbart) در آلمان، قارچ کشیش کوهستان (Yamabushitake) در ژاپن و در چین به آن Hou Tou Gu به معنای سر میمون می‌گویند و نیز در اروپا و ایالات متحده به نام قارچ یال‌شیر (Lion’s Mane) معروف است.
قارچ یال‌شیر (Lion’s Mane) یکی از مواد غذایی و دارویی بسیار مهم و قابل توجه در طب سنتی آسیای شرقی به ویژه کشورهای ژاپن، چین و کره است. در چین باستان و طب سنتی ژاپن این قارچ به دلیل ظرفیت دارویی خود برای ارتقاء عملکرد ذهن، تقویت حافظه، درمان بی‌خوابی و ضعف عضلانی، افزایش نیروی چی (نیروی انرژی زندگی) جایگاه ویژه‌ای داشته‌است و البته امروزه نیز به دلیل خواص فراوان آن در تقویت عملکرد مغز، سلامت قلب، روده و افزایش طول عمر و دارا بودن انواع ویتامین‌ها، پروتئین، مواد معدنی و ترکیبات زیست فعالی همچون هریسنون‌ها و آریناسین‌ها در سراسر جهان به عنوان یک ابر غذا (super food) مورد استفاده می‌باشد.
بله قارچ یال‌شیر فقط یک قارچ معمولی نیست، بلکه یک ابر غذا یا میتوان گفت یک ماده غذایی برتر از لحاظ ارزش غذایی می‌باشد. قارچ یال‌شیر با دارا بودن 32 نوع از ترکیبات زیست‌فعال و همچنین مقادیر زیادی پروتئین، فیبر، ویتامین‌هایی مانند تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین و مواد معدنی ضروری مانند منگنز، روی و پتاسیم و نیز به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ترکیبات ضدالتهابی، عوامل رشد عصبی، پلی‌ساکاریدها، آریناسین‌ها، هریسین‌ها، استروئیدها، آلکالوئیدها و لاکتون‌ها میتواند به بهبود عملکرد مغز، تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب، سلامت گوارش، افزایش انرژی، مقابله با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد، درمان و پیشگیری از سرطان و بازسازی سلولهای عصبی، درمان استرس و افسردگی و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.
شهرت قارچ یال‌شیر امروزه به دلیل تاثیر ویژه‌ی آن در تامین سلامتی و افزایش عملکرد مغز می‌باشد، به همین دلیل به نام‌های قارچ مغز یا قارچ هوشمندی نیز شناخته می‌شود، اما سوالی که پیش می‌آید این است که این قارچ چگونه موجب چنین خواص و تغییرات قابل توجه‌ای می‌شود. قارچ یال‌شیر به دلیل دارا بودن ترکیبات ویژه‌ی آریناسین‌ها، هریسین‌ها دارای توانایی تحریک (سنتز) فاکتور رشد عصبی (NGF) می‌باشد. فاکتور رشد عصبی برای سلامت مغز و هدایت نورون‌ها عاملی ضروری است (هدایت نورونی به توانایی اعصاب برای انتقال تکانه‌ها از طریق سیستم عصبی گفته می‌شود) به همین دلیل این قارچ تاثیرات قابل توجهی در کمک به درمان بیماری‌های تخریب کننده اعصاب، بهبود عملکرد مغز و حافظه، درمان آلزایمر و کمک به درمان افسردگی دارد.
ویژگی های زیستی و ظاهری قارچ یال‌شیر
قارچ یال‌شیر از خانواده قارچ‌های دندانه‌دار و بومی شمال آمریکا، اروپا و آسیا است. قارچ یال‌شیر دارای پایه‌های بلند و باریکی است که تقریباً هماهنگ با هم رشد کرده و روی درختان سخت چوب مانند بلوط، ماهون و … ظاهر می‌شوند. قارچ‌های یال‌شیر و دیگر قارچ‌های هم خانواده‌ی آن خوراکی می‌باشند. در نواحی جنگلی، این قارچ‌ها عموماً در اواخر تابستان و پاییز روی تنه درختان پوسیده در نقاط مرطوب جنگل‌ها میوه می‌دهند و در شرایط آب و هوای گرم در بهار و زمستان تولید صورت می‌گیرد.
قارچ یال‌شیر یا هریسیوم را ساپروفیت (ریزجاندارانی که مواد غذایی خود را از مواد آلی غیرزنده بدست می‌آورند) در نظر می‌گیرند، زیرا بیشتر از چوب درختان مرده تغذیه میکند، با این حال این قارچ را میتوان بر روی درختان زنده نیز یافت. این قارچ میتواند سالانه دوبار باردهی کند (میوه دهد). بر طبق مشاهدات قارچ‌های یال‌شیر می‌توانند حتی تا 20 سال نیز عمر کنند. بیشترین تولید اسپور (نوعی باکتری) متناسب با افزایش دما و کاهش رطوبت نسبی، در اواسط روز صورت می‌گیرد. اندام میوه دهنده‌ی آن حدود 5 الی 40 سانتیمتر عرض دارد و به صورت آویزان از یک بستر سفت و محکم دیده می‌شود. این قارچ به رنگ سفید است که با افزایش سن به رنگ زرد یا مایل به قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهد. کمی معطر بوده و دارای مزه‌ای ملایم می‌باشد. قارچ یال‌شیر بافتی اسفنجی و مزه‌ای شبیه به غذاهای دریایی از جمله خرچنگ یا میگو دارد. قارچ یال‌شیر را میتوان به صورت خام، خشک‌شده، پخته‌شده، پودری و یا به صورت دمنوش مصرف نمود.
ترکیبات و ارزش غذایی قارچ یال‌شیر
قطعا سلامتی از بزرگترین سرمایه‌های انسان است. اگر شمال فردی هستید که به سلامتی خود اهمیت می‌دهید، قارچ یال‌شیر را از دست ندهید. از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و فراگیر شدن استفاده از قارچ یال‌شیر، ترکیبات فعال زیستی آن است که شامل پلی‌ساکاریدها، بتا-گلوکان‌ها، هریسنون‌ها و اریناسین‌ها است. به موجب این ترکیبات قارچ یال‌شیر دارای خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی و بهبود عملکرد عصبی مغز می‌باشد. همچنین قارچ یال‌شیر دارای ماده معدنی مهم پتاسیم است که به بهبود عملکرد کلیه و قلب و همچنین انقباض عضلات و انتقال پیام‌های عصبی بسیار کمک میکند و نیز قارچ یال‌شیر منبع خوبی از پروتئین، فیبر، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مانند روی و سلنیوم است. این قارچ همچنین به دلیل دارا بودن منیزیم و فسفر موجب رشد و مقاومت سلولهای بدن، افزایش عملکرد عضلات و اعصاب می‌شود. در جدول زیر ارزش غذایی قارچ یال‌شیر آورده شده‌است :
کاربرد ها و خواص قارچ یال‌شیر
امروزه استفاده از محصولات غذایی و دارویی بسته‌بندی به دلیل دارا بودن مواد نگهدارنده و ترکیبات شیمیایی خطرناک موجب عوارض جانبی، مشکلات و دردسرهایی برای سلامتی انسان شده‌است. استفاده از محصولات غذایی ارگانیک، طبیعی و سلامت و همچنین محصولات طب سنتی و گیاهی به دلیل مزیت‌های فراوان آن نسبت به محصولات بسته‌بندی، شیمیایی و تراریخته برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها دارای اهمیت زیادی می‌باشد. قارچ‌ها با دارا بودن انواعی از ترکیبات مهم زیست فعال، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت جسمی و روحی انسان‌ها داشته‌باشند. در این میان قارچ یال‌شیر (lion’s mane) یا قارچ هریسیوم (Hericium) به دلیل خواص دارویی و ارزش غذایی بالایی که دارد از قدیم در طب سنتی آسیایی و امروزه نیز در اغلب کشور‌ها مورد توجه متخصصان تغذیه و عموم مردم قرار گرفته‌است. بر اساس مطالعات و پژوهش‌های علمی خواص زیادی برای این قارچ ذکر شده که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره میکنیم :
- قارچ یال‌شیر و آلزایمر
آلزایمر یکی از بیماری‌های فراگیر این روزهای جهان به شمار می‌آید. بیماری ناخوشایندی که زوال مغز را در پی داشته و فرد و اطرافیان او را به دردسرهای جدی و ناراحت کننده‌ای می‌اندازد. همان طور که به طور طبیعی پیر شدن رخ می‌دهد، برخی از سلولهای مغز نمی‌توانند دوباره احیا شوند و بسیاری از سلولهای مغزی بدون جایگزین شدن سلولهای جدید می‌‌میرند. مطالعات نشان داده‌اند که قارچ یال‌شیر حاوی دو ترکیب منحصر به فرد به نام‌های هریسنون‌ها (Hericenones) و آریناسین‌ها (Erinacine) است. بر اساس آزمایشات انجام شده مشخص شده‌است که این دو ترکیب فعال زیستی می‌توانند با تحریک فاکتور رشد عصبی(NGF) موجب رشد سلولهای مغزی انسان شوند و در نتیجه در زایش و احیای سلولهای جدید مغز انسان نقش بسزایی دارند. علاوه بر این‌ها قارچ یال‌شیر میتواند از بازیابی نورون‌های آسیب دیده پشتیبانی کند. در واقع، این دو ترکیب به تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز کمک کرده و از آسیب‌های عصبی ناشی از پلاک‌های آمیلوئید بتا که در بیماری آلزایمر در مغز انباشته می‌شوند، جلوگیری می‌کنند. به غیر از زوال عقل و آلزایمر، قارچ یال‌شیر همچنین میتواند تاثیر بسیاری در بهبود علائم بیماری پارکینسون داشته‌باشد.
در پژوهشی که بر روی افراد مسن صورت گرفته است به گروهی از افراد توصیه شد که به جای مصرف دارو، به مدت 16 روز و هر روز 3 بار، 250 میلی‌گرم از پودر قارچ هریسیوم را مصرف کنند. مشخص شد که در گروهی که این پودر را مصرف کرده‌اند، بدون اینکه دچار عوارض جانبی شوند، به طور قابل ملاحظه‌ای عملکرد شناختی مغز بهبود یافته است. در مطالعه‌ای دیگر که در سال 2020 در مجله Frontiers in Aging Neuroscience منتشر شد، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر خفیف، روزانه 3 کپسول حاوی قارچ یال‌شیر با دوز 350 میلی‌گرمی به مدت 49 هفته مصرف کردند، بر اساس نتایج بدست آمده علائم بیمارزی آلزایمر در بیماران تحت آزمایش به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده‌بود.
- قارچ یال‌شیر و درمان صدمات مغزی
سیستم عصبی بدن انسان از مغز، نخاع و سایر اعصاب تشکیل شده‌است که در سراسر بدن گسترده‌اند. این اجزا برای ارسال و انتقال سیگنال‌هایی که تقریبا تمام عملکردهای بدن انسان را کنترل می‌کنند، با یکدیگر در هماهنگی‌اند. آسیب دیدگی‌های مغزی و عصبی که بر اثر عوامل گوناگونی نظیر تصادف یا حتی آسیب‌های روحی و روانی، سکته و … بوجود می‌آیند، منشاء بسیاری از صدمات مغزی برای فرد محسوب می‌شوند. امروزه پژوهش‌های آزمایشگاهی بر روی قارچ یال‌شیر ثابت کرده‌اند که مواد و ترکیبات موجود در قارچ یال‌شیر می‌توانند با تحریک رشد و ترمیم سلولهای عصبی به مرور نشانه‌های صدمات مغزی روی سلولهای سیستم عصبی را بر طرف نموده و توان از دست رفته‌ی فرد را بازیابی کنند. قارچ یال‌شیر همچنین میتواند به کاهش شدت آسیب‌های مغزی پس از سکته کمک کند.
- قارچ یال‌شیر و افزایش تمرکز ، حافظه و یادگیری
یکی از شناخته‌شده‌ترین استفاده‌های سنتی از قارچ یال‌شیرکاربرد آن در حمایت از سلامت عصبی و عملکرد شناختی است. متون پزشکی باستانی چینی و ژاپنی اغلب از این قارچ به عنوان یک ماده مقوی برای افزایش وضوح ذهنی، بهبود حافظه و ارتقای سلامت کلی مغز یاد می‌کنند. اغلب برای افرادی که به دنبال بهبود تمرکز، تقویت حافظه و قابلیت‌های یادگیری هستند توصیه می‌شده‌است و به همین دلیل است که در طب سنتی آسیایی به آن قارچ مغز یا قارچ هوشمندی نیز گفته می‌شود. قطعا قارچ یال‌شیر دارای پتانسیل بالای نوروژنزی است و این به دلیل تاثیر قارچ یال‌شیر در تحریک تولید فاکتور رشد عصبی (NGF) است که به رشد سلولهای جدید در مغز کمک میکند و میتواند فعالیت‌های شناختی مغز انسان شامل تمرکز، حافظه و یادگیری را بهبود ببخشد (به فرآیند تحریک رشد سلولهای عصبی جدید نوروژنز گفته می‌شود).
- قارچ یال‌شیر و درمان افسردگی، استرس و اضطراب
قارچ یال‌شیر میتواند به کاهش علائم اختلال افسردگی کمک کند. افسردگی یک بیماری شایع سلامت روان است که بیش از 280 میلیون نفر در جهان را تحت تأثیر قرار داده‌است. عوامل بسیاری می‌توانند در بوجود آمدن افسردگی و اضطراب دخیل باشند. مطالعات نشان داده‌اند که این قارچ با کمک به بهبود عملکرد هیپوکامپ ناحیه مغز که با احساسات مرتبط است باعث تسکین علائم خفیف افسردگی و اضطراب می‌شود. همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که قارچ یال‌شیر میتواند احساس عصبانیت، اضطراب و اختلالات روحی دیگر را نیز کاهش دهد.
- تاثیر قارچ یال‌شیر در کاهش اضطراب و افسردگی در دوره یائسگی زنان
در مطالعه‌ای که بر روی زنان ژاپنی دارای علائم یائسگی شدید انجام شد به مدت 4 هفته به گروهی کوکی‌های تهیه شده از قارچ یال‌شیر داده‌شد به گروه دیگر کلوچه‌های دارونما داده شد. زنانی که کلوچه یال‌شیر مصرف کردند در مقایسه با گروه دارونما، علائم افسردگی و استرس‌های مرتبط با دوره یائسگی را به میزان بسیار کمتر تجربه کردند. به گفته محققان، ترکیبات زیست فعال هریسنون و آریسینین موجود در یال‌شیر، مسئول هرگونه اثرات ضد افسردگی قارچ یال‌شیر می‌باشند.
- قارچ یال‌شیر و بیماری‌های سیستم گوارشی
یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به بیماری‌های دستگاه گوارش، وجود باکتری‌های مضری همچون هلیکوباکترپیلوری (H. pylori) است که اغلب به دلیل استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ایجاد می‌شوند و به بخش‌های مهمی از سیستم گوارشی فرد مثل معده آسیب می‌زنند. قارچ یال‌شیر به دلیل خواص آنتی‌باکتری و ضدمیکروبی خود در ضدعفونی سیستم گوارشی بسیار تاثیرگذار است و میتواند التهابات دستگاه گوارش را با مهار هلیکوباکترپیلوری‌های معده و محافظت از پوشش معده درمان کند. قارچ یال‌شیر همچنین از التهاب و آسیب‌های بافت روده جلوگیری میکند و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو و کرون را کاهش می‌دهد. مطالعات نشان داده‌است که قارچ یال‌شیر حاوی ترکیبات زیست فعالی است که ممکن است از میکروبیوم روده سالم پشتیبانی کند. یک میکروبیوم متعادل روده برای سلامت و تندرستی سیستم گوارشی ضروری است، زیرا نقش مهمی در هضم و جذب مواد مغذی دارد. قارچ یال‌شیر همچنین میتواند به درمان گاستریت، درمان زخم معده ناشی از الکل، ریفلاکس اسید معده و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) کمک کند.
- قارچ یال‌شیر و بهبود عملکرد قلب و دستگاه عروقی
قارچ یال‌شیر دارای ترکیبات زیست فعال به نام استرول‌ها می‌باشد که تاثیرات قابل توجه‌ای بر بهبود عملکرد سیستم گردش خون و قلب دارند. همچنین قارچ یال‌شیر ترکیب زیست فعال دیگری به نام هریسینین بی (Hericenone B) دارد که خاصیت آن به عنوان یک عامل ضدلختگی خون اثبات شده‌است. به همین دلیل قارچ یال‌شیر میتواند به طور طبیعی به کاهش سطح تری گلیسیرید خون کمک کرده، از اکسیداسیون کلسترول جلوگیری کند و باعث کاهش خطر ابتلا به حملات قلبی و سکته مغزی شود.
- قارچ یال‌شیر و بهبود دیابت و کاهش قند خون
انسولین هورمونی است که به بدن کمک میکند تا کربوهیدرات‌ها (قندی و نشاسته‌ای) تجزیه شوند و در سلولهای بدن به عنوان سوخت مصرف شوند. وقتی انسولین به میزان کافی در بدن ترشح نشود یا هنگامی که بدن به انسولین به درستی پاسخ ندهد، میزان قند خون بالا میرود و فرد مبتلا به بیماری دیابت می‌شود. قارچ یال‌شیر میتواند با مسدودکردن و کاهش فعالیت آنزیمی به نام آلفاگلوکوسیداز تا میزان زیادی سطح قند خون را کاهش دهد. هنگامی که این آنزیم مسدود می‌شود، بدن نمی‌تواند کربوهیدرات‌ها را جذب کند و عدم جذب کربوهیدرات‌ها در سیستم گوارشی موجب دفع آنها توسط روده می‌شود. در نتیجه سطح قندخون فرد به تدریج کاهش یافته و علائم بیماری دیابت کنترل می‌شود.
- قارچ یال‌شیر و پیشگیری و درمان تومورهای سرطانی
سرطان یکی از معضلات جدی و خطرناک است که امروزه بسیاری از افراد در سرتاسر جهان با آن مواجه هستند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که DNA سلول‌ها دچار آسیب می‌شود و منجر به تقسیم و تکثیر غیرقابل کنترل آنها می‌گردد. قارچ یال‌شیر، یکی از قارچ‌های ارگانیک، به دلیل غنای بالای خود در آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های ضدسرطان، به عنوان یک درمان مؤثر برای جلوگیری از رشد و گسترش سلولهای سرطانی و تومورها شناخته می‌شود. علاوه بر این، مصرف قارچ یال‌شیر به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی پلی‌ساکاریدی میتواند تأثیر قابل توجهی بر فعالیت ماکروفاژها و سیستم ایمنی بدن داشته باشد. این خاصیت به کاهش سرعت متاستاز تومورها و بافت‌های سرطانی کمک کرده و نقش مهمی در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به سرطان ایفا میکند.
- قارچ یال‌شیر التهاب و استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد
التهاب به عنوان یک پاسخ طبیعی و سالم بدن، نقش حیاتی در فرآیندهای بهبودی ایفا میکند. با این حال، زمانی که التهاب به طور غیرقابل کنترل ادامه یابد، میتواند موجب بروز مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، اختلالات خودایمنی، سرطان و سایر بیماری‌های مزمن گردد. قارچ یال‌شیر به دلیل برخورداری از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی، قادر است آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد را محدود کند. این ویژگی به کاهش فرآیندهای التهابی و اکسیداتیو در بدن کمک کرده و بهبود وضعیت سلامت عمومی را تسهیل می‌نماید.
- قارچ یال‌شیر سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند
بدن انسان برای مقابله مؤثر با عفونت‌ها و باکتری‌ها به یک سیستم ایمنی سالم نیاز دارد. در واقع، ضعف در سیستم ایمنی میتواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های عفونی قرار دهد. قارچ یال‌شیر به دلیل وجود پلی‌ساکاریدها و بتا-گلوکان‌ها، که از قندهای پیچیده محسوب می‌شوند، میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. این ترکیبات باعث تحریک تولید گلبول‌های سفید و افزایش حساسیت بدن نسبت به عوامل بیماری‌زا می‌شوند. به این ترتیب، سیستم ایمنی قادر خواهد بود سریع‌تر به پاتوژن‌هایی که به بدن وارد می‌شوند، واکنش نشان دهد. مصرف روزانه قارچ یال‌شیر موجب افزایش تعداد لنفوسیت‌ها و آنتی‌بادی‌های موجود در بدن می‌گردد و به درمان بیماری‌های مزمن باکتریایی و ویروسی کمک شایانی میکند.
- قارچ یال‌شیر و زخم‌های پوستی
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داده است که استفاده موضعی از عصاره قارچ یال‌شیر میتواند به تسریع فرآیند بهبود زخم‌های پوستی کمک کند. این عصاره نه تنها به حفظ سلامت و جوانی پوست یاری می‌رساند، بلکه به دلیل وجود آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، به عنوان یک سد دفاعی در برابر پیری عمل میکند. این ویژگی‌ها موجب می‌شود که پوست بتواند بهتر با آسیب‌ها و عوامل استرس‌زای محیطی مقابله نماید.
- قارچ یال‌شیر و بهبود عملکرد ورزشی
قارچ یال‌شیر به دلیل ارزش غذایی بالای خود، تأثیر قابل توجهی در افزایش سطح انرژی طبیعی انسان دارد، بدون آنکه عوارض جانبی منفی ناشی از مصرف مواد انرژی‌زا مانند کافئین را به همراه داشته باشد. این قارچ موجب افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن می‌شود و بدین ترتیب با فرآیند اکسیداسیون که معمولاً منجر به خستگی و کاهش انرژی در سطح سلولی می‌گردد، مبارزه میکند. علاوه بر این، قارچ یال‌شیر قادر است سطح اسید لاکتیک خون را که پس از تمرینات ورزشی تولید می‌شود، کاهش دهد. با کاهش میزان اسید لاکتیک، بدن سریع‌تر به حالت اولیه خود بازمی‌گردد و سطوح انرژی به ثبات می‌رسند. این ویژگی به بدن کمک میکند تا از گلوکز به طور مؤثرتری به عنوان منبع انرژی استفاده کند.
- قارچ یال‌شیر و گیاهخواری
قارچ یال‌شیر به دلیل دارا بودن ترکیبات حیاتی و مغذی، به ویژه آهن، برای گیاهخواران و وگان‌ها بسیار سودمند است. این اهمیت ناشی از این واقعیت است که بیشتر منابع غنی از آهن معمولاً محصولات حیوانی نظیر گوشت گاو، مرغ و ماهی هستند. کمبود آهن میتواند به بروز کم‌خونی منجر شود؛ بنابراین، مصرف منابع گیاهی آهن مانند قارچ یال‌شیر، جلبک اسپیرولینا و دانه چیا میتواند به تأمین نیازهای آهنی بدن کمک شایانی کند. این ترکیبات نه تنها به بهبود سلامت عمومی یاری می‌رسانند، بلکه به حفظ سطح انرژی و عملکرد بهینه بدن نیز کمک می‌کنند.
- قارچ یال شیر و افزایش کیفیت خواب
خواب کافی و باکیفیت شبانه برای حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است، اما عوامل متعددی می‌توانند به اختلال در خواب منجر شوند. قارچ یال‌شیر به عنوان یک مکمل طبیعی، میتواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش مشکلات روانی که خواب را مختل می‌کنند، کمک کند. این قارچ حاوی پلی‌ساکاریدهایی است که به مبارزه با خستگی کمک کرده و ریتم‌های طبیعی شبانه‌روزی را تقویت میکند. در طب سنتی چینی، قارچ یال‌شیر به عنوان درمانی مؤثر برای اختلالات خواب مورد استفاده قرار می‌گرفته است، که نشان‌دهنده تأثیرات مثبت آن بر بهبود کیفیت خواب و سلامت روانی است.
- قارچ یال‌شیر و پیشگیری و درمان MS
بیماری ام‌اس (Multiple Sclerosis) یک اختلال نقص سیستم ایمنی است که به عنوان یک بیماری دمیلینه‌کننده شناخته می‌شود. این بدان معناست که ام‌اس به غلاف‌های میلین که از رشته‌های عصبی محافظت می‌کنند، آسیب می‌زند. هنگامی که این غلاف‌ها دچار آسیب می‌شوند، تکانه‌های عصبی به کندی حرکت کرده یا حتی مسدود می‌شوند، که این امر موجب بروز مشکلات عصبی می‌گردد. آسیب به میلین مسئول بسیاری از علائم مرتبط با بیماری ام‌اس، از جمله از دست دادن تعادل و ضعف عضلانی است.
قارچ یال‌شیر به دلیل مزایای بالقوه‌اش در بهبود سلامت شناختی، به عنوان یک مکمل نوتروپیک محبوب شناخته شده است. این قارچ با افزایش تولید فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) و فاکتور رشد عصبی (NGF)، از عملکرد بهینه مغز حمایت میکند. این پروتئین‌ها برای رشد، نگهداری و بقای نورون‌ها و همچنین فرآیندهای ترمیم و بازسازی غلاف‌های میلین ضروری هستند. به این ترتیب، یال‌شیر میتواند به عنوان یک عامل حمایتی در مدیریت عوارض بیماری ام‌اس در نظر گرفته شود.
روش مصرف قارچ یال‌شیر
قارچ یال‌شیر چیزی بیش از یک خوراکی ساده است. معجزه‌ای از دل طبیعت که با خواص شگفت‌انگیز و فواید بالقوه خود موجب افزایش سلامت مغز، قلب، دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی بدن ما می‌شود. برای بهره‌مندی از خواص قارچ یال‌شیر، میتوان از آن به صورت‌های مختلفی استفاده کرد. با پختن قارچ یال‌شیر لایه‌ی بیرونی آن ترد شده و طعم تلخ آن از بین میرود. علاوه بر این، اضافه کردن پودر قارچ یال‌شیر به اسموتی‌ها، سالادها، سوپ‌ها، انواع آش و خورشت، پاستا یا دمنوش‌ها میتواند روشی موثر برای استفاده از خواص آن باشد. پودر خشک‌شده قارچ یال‌شیر به دلیل ماندگاری بیشتر و تنوع در روش‌های مصرف آن امروزه بیشتر در دسترس است که با کمی خیساندن در آب داغ بافتی شبیه به قارچ تازه را پیدا خواهد کرد.
روش‌های مصرف قارچ یال‌شیر
روش‌های مختلفی برای مصرف قارچ یال‌شیر وجود دارد. نکته‌ی قابل توجه در مورد مصرف قارچ یال‌شیر این است که برخلاف خیلی دیگر از قارچ‌ها، این قارچ را نمی‌توان به صورت خام و تازه مصرف کرد. به منظور مصرف دارویی اغلب به صورت پودر خشک‌شده و در مصارف خوراکی قارچ یال‌شیر پخته می‌شود. با کمی خلاقیت می توان پودر خشک‌شده قارچ یال‌شیر را در غذاهای خوشمزه و مغذی بی‌شماری گنجانید که به تعدادی از آنها اشاره میکنیم : انواع غذاهای ایرانی، انواع آش‌ها، خورشت‌ها، سوپ‌ها، پلوها، دمپخت‌ها، کوکوها، کتلت‌ها، کباب‌ها، آبگوشت، خوراک قارچ، سس قارچ و انواع سالادهخای سرد و گرم.
دمنوش (چای) قارچ یال‌شیر : میتوان پودر خشک‌شده قارچ یال‌شیر را به قوری یا دمنوش‌ساز حاوی آب جوش اضافه نمود و بعد از حدود 10 دقیقه دمنوش را استفاده کرد.
قهوه و قارچ یال‌شیر : قهوه‌ی یال‌شیر از شهرت بسیار زیادی بهره‌مند است. زیرا ترکیب آن با کافئین میتواند به سرعت تمرکز و انرژی را بهبود بخشد. مصرف قهوه‌ی یال‌شیر باعث بالا رفتن میزان کارآیی مغز می‌شود و سطح یادگیری و قدرت تمرکز فرد را برای انجام کار بالا می‌برد.
بهترین زمان مصرف قارچ یال‌شیر
بهترین زمان مصرف این قارچ میتواند بسته به هداف شما از مصرف متفاوت باشد، به منظور افزایش تمرکز و انرژی روزانه و تقویت دستگاه گوارش و کمک به درمان دیابت و کاهش کلسترول خون و تقویت قلب و عروق بهتر است در طول روز، صبح یا ظهر همراه با غذا مصرف شود. به منظور کاهش علائم استرس و افسردگی و بهبود مشکلات خواب بهتر است شب‌ها قبل از خواب مصرف شود. برای بهره بردن از خواص درمانی قارچ یال‌شیر طبق مطالعات توصیه می‌شود حداقل 4 الی 6 ماه به‌صورت منظم و مداوم مصرف شود.
میزان مصرف یا دوز مصرفی قارچ یال‌شیر
اگر قارچ یال‌شیر را بصورت خوراکی و در غذا مصرف می‌کنید که مسلما مصرف آن مستمر نبوده و مشکلی نخواهید داشت ولی در صورت استفاده از این قارچ به عنوان مکمل یا دارو باید توجه کرد که موثرترین دوز قارچ یال‌شیر به عواملی مانند سن و سلامت کلی افراد بستگی دارد. به طور کلی، مصرف روزانه 2 تا 10 گرم از پودر یال‌شیر به عنوان یک دوز معمولی و ایمن توصیه می‌شود. بر اساس نتایج تحقیقات و پژوهش‌های علمی میزان 0.05 الی 0.1 گرم قارچ یال‌شیر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز به مدت 6 ماه یا دوزهای کمتر برای مدت طولانی‌تر کاملا ایمن است و عوارضی دیده نشده است.
عوارض ، مضرات مصرف و تداخلات دارویی قارچ یال‌شیر
اگر قارچ یال شیر را بصورت خوراکی و در غذا مصرف می‌کنید که مسلما مصرف آن مستمر نبوده و مشکلی نخواهید داشت ولی مانند هر گیاه دارویی، قارچ یال شیری ممکن است با بعضی مکمل‌ها یا داروها تداخل داشته باشد. در صورت استفاده از قارچ به عنوان مکمل یا دارو باید قبل از مصرف به نکاتی توجه کنید. در تحقیقات انجام شده قارچ هریسیوم به عنوان یک ماده غذایی و همچنین مکمل دارویی به شرط اینکه بیماری زمینه‌ای نداشته باشید و یا دارویی مصرف نکنید، با عوارض جانبی بسیار کمی گزارش شده است و بطور کلی بی خطر می‌باشد.
موارد منع مصرف قارچ یال‌شیر
افرادی که به هر گونه قارچی حساسیت دارند، بهتر است از مصرف قارچ یال شیر هم خودداری کنند. در موارد بسیار اندکی افراد پس از مصرف این نوع قارچ احتمالاً به دلیل حساسیت به قارچ ها مشکلاتی مانند تنگی نفس یا لکه‌های پوستی را تجربه می‌کنند.
تحقیقات کافی در مورد مصرف و عوارض قارچ یال‌شیر در دوران بارداری یا شیردهی انجام نشده است. بنابراین بهتر است افراد باردار یا شیرده از مصرف محصولات قارچ یال‌شیر خودداری کنند.
عوارض مصرف قارچ یال‌شیر
عوارض قارچ یال شیر در مواردی نادر، شامل : ناراحتی معده، حالت تهوع، اسهال و التهاب پوست (در صورت استفاده موضعی) می‌باشد.
تداخلات دارویی با قارچ یال‌شیر
قارچ یال‌شیر میتواند خطر هیپوگلیسمی یا کاهش قندخون را افزایش دهد، اگر آن را با برخی داروهایی مانند متفورمین یا مکمل‌های ضددیابت سنتی ترکیب کنید میتواند خطرناک باشد. از آنجایی که تحقیقات در اینباره محدود است بطور کلی در صورت مصرف هم‌زمان دوز بالای قارچ یال‌شیر (بیش از 5 گرم از این محصول روزانه) با داروهای ضددیابت داروخانه‌ای و یا محصولات طب سنتی مانند پنجه شیطان، شنبلیله، سیر، صمغ گوار، سیر، جینسینگ، پسیلیوم یا شاه‌بلوط و پاناکس با پزشک خود مشورت کنید.
افرادی که داروهای ضدانعقاد یا ضدپلاکت مانند آسپرین، وارفارین، کلوپیدوگرل، دالتپارین، انوکساپارین، هپارین یا تیکلوپیدین مصرف می‌کنند باید با احتیاط از قارچ یال‌شیر استفاده کنند، زیرا مکمل‌های یال‌شیر می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. این به این دلیل است که یال‌شیر حاوی ترکیب گیاهی به نام هریسنون B است. این ترکیب میتواند لخته‌شدن خون را مهار کند در نتیجه خطر خونریزی را افزایش دهد، به ویژه هنگامی که با داروهای ضدانعقاد یا رقیق کننده‌های خون به خصوص آسپرین و وارفارین استفاده شود.
نتیجه گیری و خلاصه
قارچ ها موجوداتی شگفت انگیز و مفید برای انسان‌ها هستند. ولیکن در میان همه قارچ ها، قارچ یال‌شیر دارای کاربرد‌های فراوان و خواصی شگفت‌انگیز در راستای ارتقا سلامتی برای انسان‌هاست. قارچ یال‌شیر یک محصول فوقالعاده و تنها دوپینگ قانونی برای مغز شناخته می‌شود. دانشمندان ثابت کرده‌اند که قارچ یال‌شیر دارای ارزش غذایی بسیار بالایی می‌باشد به گونه ای که از آن به عنوان یک ابر غذا نام برده می‌شود و امروزه خواص بی‌نظیر آن بر کسی پوشیده نیست. مطالعات نشان داده‌اند که این قارچ حاوی ترکیبات ویژه‌ای مانند تریتول (Threitol)، دی آرابینیتول (D-arabinitol) و پالمیتیک‌اسید (Palmitic acid) است، این ترکیبات دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، کاهش چربی خون و گلوکز خون (دیابت)، سلامت قلب، پیشگیری و بهبود سرطان کمک کنند. همچنین مطالعات نشان داده است که مصرف قارچ یال‌شیر برای سلامت دستگاه گوارش بسیار مفید می‌باشد.
ترکیبات زیست فعال موجود در قارچ یال شیر (Hericium erinaceus)از جمله هریسینون‌ها و اریناسین‌ها می‌توانند باعث تحریک تولید سلولهای عصبی جدید در مغز و بازسازی بافت‌های عصبی شوند، که این امر میتواند موجب ترمیم بافت‌های عصبی آسیب دیده، پیشگیری و درمان بیماری آلزایمر، تقويت خلق و خوی انسان، کاهش علائم اضطراب و افسردگی و بهبود عملکرد شناختی شود. تحقیقات علمی مزیت‌های نویدبخش و فوقالعاده زیاد قارچ‌های یال‌شیر را برای سلامتی انسان نشان می دهد و قطعا به عنوان یک منبع غذایی و دارویی با خواصی شگفت انگیز برای سلامت بدن شناخته است.
